Kripto para piyasası 2 kategoriye ayrılır: Vadeli ve marjin işlemler bir tarafta, spot piyasa bir tarafa. Spot piyasa zaten herkesin alım satım yaptığı ve aşina olduğu piyasadır. Ancak daha iştah kabartıcı ve özellikle yeni yatırımcılara garip gelen kaldıraçlı işlemler, dikkatleri üzerine çekmektedir. Gelin hep beraber herkesin “kaldıraçlı işlemler çok riskli uzak dur” dediği piyasaya bir göz atalım…
Vadeli İşlemler (Kaldıraçlı İşlemler) Nedir?
Vadeli işlemler bir varlığın gelecekte belirli bir fiyata almak veya satmak üzerine yapılmış sözleşmedir. Vadeli işlemleri spot piyasadan ayıran en önemli özellikler şunlardır:
Yatırım Yaptığınız Coin Düşerken De Para Kazanabilirsiniz
Evet yanlış duymadınız vadeli işlemlerde short (kısa) pozisyon açarak yatırım yaptığınız coin düşerken de tıpkı yükselişte olduğu gibi para kazanabilirsiniz. Bu durum vadeli işlemlerin en büyük artısı olarak ön plana çıkıyor.
Düşük Sermaye İle Büyük Pozisyonlar Açmak
Evet doğru duydunuz. Vadeli işlemler 1.000 dolarlık bir sermaye ile 10.000 dolarlık alım satım yapmanızı mümkün kılıyor. Tabi ki bunun da birkaç kötü yönü bulunuyor. Bu risklerin en başında çok büyük kaldıraçlı işlem açmak var.
Şöyle bir örnekleme yapalım; 1000 dolarınız var ve 100.000 dolarlık pozisyon açıyorsunuz yani paranızın 100 katı (100x işlem) ile işlem yapıyorsunuz. Bu durumda pozisyona girdiğiniz coin %1 (yükseliş veya düşüş x girdiğiniz kaldıraç) yükselirse sizin kârınız yüzde 100 yani 1.000 dolar olacaktır.
Ancak işler ters giderse aynı şekilde likit olacaksınız ve bütün sermayeniz eriyecektir. Yani vadeli işlemlerde spot işlemde olduğu gibi “biraz beklersem coin fiyatı yükselir” diye bir durum yoktur. Eğer likit olursanız yani açtığınız kaldıraca göre yüzde 100’lük bir kayıp yaşarsanız, pozisyonunuz kapanır ve bütün paranız bitmiş olur. [(Açtığınız kaldıraç oranı) x (değişim miktarı) hesaplamasının 100’e eşit olduğu durumlarda].
Bu durumda işleme girdiğiniz bütün para tamamen geri dönülemeyecek bir şekilde bitmiş olur.
Fonlama Ücretleri
Vadeli işlemlerde kötü diyebileceğimiz bir başka durum ise 8 saatte bir alınan fonlama ücretleridir. Bu da piyasada şöyle gerçekleşir; o an piyasada long (yükseliş) pozisyonlar çoğunluktaysa ve sizde long pozisyon açtıysanız short (düşüş) pozisyonlara ödeme yaparsınız, aynı durum short pozisyon içinde geçerlidir.
Yani bu durumda hacmi fazla olan pozisyonda kaldığınız sürece karşı pozisyona para ödemesi yaparsınız.
Vadeli İşlemlerde Stop Limit Emrin Önemi
Kripto para piyasası çok volatil olduğu için anlık sert hareketler meydana gelebiliyor ve destek seviyesinden giriş yaptığınız coin bir anda desteğin altına sarkabiliyor. Bu durumda zararı durdur (stop loss – stop limit) emri hayat kurtarıcı olacaktır.
Bu durumu aşağıdaki grafik üzerinde inceleyelim.
Grafikte de gördüğümüz gibi BNB 29,33 desteğinin altında kapanış yaptıktan sonra %11 oranında bir düşüş yaşadı. Siz bu desteğin altına stop koymamış olsaydınız büyük bir zarar etmiş olurdunuz. Hatta eğer 10x ve üzeri bir kaldıraç açmış olsaydınız paranızın TAMAMI erimiş olacaktı.
İnsanlar genelde “stop koymaya gerek yok, elimle pozisyonumu kapatırım” diye düşünebiliyor. Ancak kripto para piyasası çok volatil bir piyasa olduğu için ani düşüşler görülebiliyor. Bu sebeple özellikle vadeli işlem yaparken mutlaka stop limit emirlerinin kullanılması gerekiyor.
Konuyu kısaca özetleyecek olursak, vadeli işlemler doğru analizler ışığında ve destek bölgelerinde ki alımlar sayesinde çok büyük kazançlar elde ettirebilir. Ama getirisiyle doğru orantılı olarak bir o kadar da zarar ettirebilir. Bu sebeple özellikle piyasada yeni olan yatırımcıların öncelikle spot işlemde tecrübe kazanmaları ve bundan sonra vadeli işlemlerde işlem yapmaları önerilmektedir.
